कोणाच्या नावावर किती कर्ज आहे पहा, कर्ज भरले की थकित हे पण दिसेल

नमस्कार मित्रांनो, कसे आहात सगळे? आज आपण एका अशा विषयावर बोलणार आहोत, जो आपल्या सगळ्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी महत्त्वाचा ठरतो. होय, मी बोलतोय कोणाच्या नावावर किती रुपये कर्ज आहे याबद्दल! बँकेतून कर्ज घेतलं, क्रेडिट कार्ड वापरलं, किंवा गृहकर्ज घेतलं, पण नेमकं किती कर्ज आहे आणि ते कसं तपासायचं? याचं उत्तर आहे CIBIL रिपोर्ट. मित्रांनो, ही गोष्ट वाटते तितकी अवघड नाहीये. चला तर मग, याबद्दल सोप्या भाषेत सविस्तर जाणून घेऊया!

CIBIL रिपोर्ट म्हणजे नेमकं काय?

मित्रांनो, सिबिल (CIBIL) म्हणजे क्रेडिट इन्फॉर्मेशन ब्युरो इंडिया लिमिटेड. ही एक कंपनी आहे, जी तुमच्या आर्थिक व्यवहारांची माहिती गोळा करते. तुम्ही बँकेतून कर्ज घेतलं, क्रेडिट कार्ड वापरलं, किंवा EMI भरता, याची सगळी माहिती सिबिलकडे असते. ही माहिती एका अहवालाच्या स्वरूपात तयार केली जाते, ज्याला सिबिल रिपोर्ट म्हणतात. या रिपोर्टमध्ये तुमच्या नावावर किती कर्ज आहे, तुम्ही कर्जाची परतफेड कशी करता, आणि तुमचा सिबिल स्कोअर किती आहे, हे सगळं कळतं.

सिबिल स्कोअर हा 300 ते 900 च्या दरम्यान असतो. जर तुमचा स्कोअर 750 पेक्षा जास्त असेल, तर तुम्ही कर्ज घेण्यासाठी ‘चांगले’ समजले जाता. पण स्कोअर कमी असेल, तर बँक तुम्हाला कर्ज देण्यास नकार देऊ शकते. थोडक्यात, हा रिपोर्ट तुमच्या आर्थिक आरोग्याचा ‘रिपोर्ट कार्ड’ आहे!

का तपासावं आपलं कर्ज?

आता तुम्ही म्हणाल, “विपूल, आम्हाला माहीत आहे आम्ही किती कर्ज घेतलंय, मग CIBIL रिपोर्ट कशाला तपासायचा?” मित्रांनो, खरं सांगतो, बऱ्याचदा आपल्या लक्षात नसतं की आपल्या नावावर काही जुनी कर्जं किंवा चुकीची माहिती नोंदवली गेली असेल. उदाहरणार्थ, तुम्ही क्रेडिट कार्डचं बिल वेळेवर भरलं, पण बँकेने ती माहिती सिबिलला चुकीची पाठवली. किंवा, कोणीतरी तुमच्या नावावर फसवणूक करून कर्ज घेतलं असेल! अशा गोष्टींचा पर्दाफाश फक्त सिबिल रिपोर्टमधूनच होतो.

शिवाय, जर तुम्ही नवीन कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल, तर बँक सर्वात आधी तुमचा सिबिल स्कोअर तपासते. त्यामुळे, तुमच्या नावावर नेमकं किती कर्ज आहे आणि तुमचा स्कोअर किती आहे, हे आधीच माहीत असणं खूप महत्त्वाचं आहे. आता प्रश्न येतो, हा रिपोर्ट कसा मिळवायचा?

CIBIL रिपोर्ट कसा मिळवायचा?

मित्रांनो, सिबिल रिपोर्ट मिळवणं खूपच सोपं आहे. तुम्ही ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने हा रिपोर्ट मिळवू शकता. ऑनलाइन पद्धत जरा सोयीची आहे, त्यामुळे मी तीच सविस्तर सांगतो.

सर्वप्रथम, तुम्ही CIBIL च्या अधिकृत वेबसाइटवर (www.cibil.com) जा. तिथे तुम्हाला ‘Get Your CIBIL Score’ असा पर्याय दिसेल. त्यावर क्लिक करा. मग तुम्हाला तुमचं नाव, आधार कार्ड नंबर, पॅन कार्ड नंबर, मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी टाकावा लागेल. ही माहिती भरल्यानंतर, तुम्हाला काही प्रश्न विचारले जातील, जसं की तुमच्या क्रेडिट कार्डचा किंवा कर्जाचा काही तपशील. हे प्रश्न तुमची ओळख पडताळण्यासाठी असतात.

एकदा तुमची ओळख पडताळली की, तुम्हाला सिबिल रिपोर्ट आणि स्कोअर पाहण्यासाठी पेमेंट करावं लागेल. हो, मित्रांनो, हा रिपोर्ट मोफत नाही. साधारण ₹550 ते ₹1200 पर्यंत खर्च येऊ शकतो, तुम्ही कोणता प्लॅन निवडता त्यावर अवलंबून. पण चांगली गोष्ट म्हणजे, तुम्हाला वर्षातून एकदा मोफत सिबिल स्कोअर पाहता येतो. पेमेंट केल्यानंतर, तुमचा रिपोर्ट तुमच्या ईमेलवर किंवा वेबसाइटवर डाउनलोडसाठी उपलब्ध होतो. सोपं, नाही का?

सिबिल रिपोर्टमध्ये काय काय असतं?

आता तुमच्या मनात प्रश्न असेल, “विपूल, या रिपोर्टमध्ये नेमकं काय असतं?” मित्रांनो, सिबिल रिपोर्ट हा तुमच्या आर्थिक इतिहासाचा आरसा आहे. यात खालील गोष्टींची माहिती असते:

• वैयक्तिक माहिती: तुमचं नाव, पत्ता, पॅन कार्ड, आधार कार्ड वगैरे.
• कर्जाचा तपशील: तुमच्या नावावर किती कर्ज आहे, कोणत्या बँकेतून, आणि किती EMI बाकी आहे.
• क्रेडिट कार्ड: तुमच्या क्रेडिट कार्डची मर्यादा, थकबाकी, आणि पेमेंटचा इतिहास.
• सिबिल स्कोअर: तुमचा 300 ते 900 च्या दरम्यानचा स्कोअर.
• चुकीच्या नोंदी: जर कोणतीही चूक असेल, तर तीही यात दिसते.

खाली मी एक सोपं टेबल बनवलं आहे, ज्यामुळे तुम्हाला सिबिल स्कोअरचा अंदाज येईल:

सिबिल स्कोअर	अर्थ	कर्ज मिळण्याची शक्यता
750 – 900	उत्कृष्ट	खूप जास्त
650 – 749	चांगला	मध्यम
550 – 649	सरासरी	कमी
300 – 549	खराब	जवळपास नाही

हे टेबल बघितलं तर तुम्हाला कळेल, तुमचा स्कोअर जितका जास्त, तितकं कर्ज मिळणं सोपं!

जर कर्ज जास्त असेल तर काय करायचं?

मित्रांनो, जर तुम्ही सिबिल रिपोर्ट पाहिलात आणि तुमच्या नावावर खूप कर्ज दिसलं, तर घाबरू नका. काही सोप्या गोष्टी करून तुम्ही तुमचा स्कोअर सुधारू शकता. सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे, तुमच्या कर्जाच्या EMI आणि क्रेडिट कार्डचं बिल वेळेवर भरा. उशीर झाला तर तुमचा स्कोअर खराब होतो. दुसरं, नवीन कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड घेण्याची घाई करू नका. प्रत्येक नवीन अर्ज तुमचा स्कोअर थोडा कमी करतो.

जर तुमच्या रिपोर्टमध्ये काही चुकीची माहिती असेल, तर ती दुरुस्त करायला विसरू नका. CIBIL च्या वेबसाइटवर ‘Dispute Resolution’ हा पर्याय आहे, जिथे तुम्ही तक्रार नोंदवू शकता. तुम्ही बँकेशी संपर्क साधूनही ही चूक दुरुस्त करू शकता. थोडक्यात, थोडी काळजी घेतली तर तुमचा सिबिल स्कोअर हळूहळू सुधारेल.

फसवणुकीपासून सावध रहा!

मित्रांनो, एक महत्त्वाची गोष्ट. सिबिल रिपोर्ट तपासताना किंवा स्कोअर सुधारण्यासाठी काही फसव्या कंपन्या तुम्हाला संपर्क करू शकतात. ते म्हणतील, “आम्ही तुमचा सिबिल स्कोअर वाढवू!” पण खरं सांगतो, सिबिल स्कोअर फक्त तुमच्या आर्थिक सवयींवर अवलंबून असतो. कोणतीही कंपनी तुमचा स्कोअर रातोरात वाढवू शकत नाही. त्यामुळे अशा फसव्या जाहिरातींपासून सावध रहा आणि फक्त CIBIL च्या अधिकृत वेबसाइटवरच विश्वास ठेवा.

शेवटचं पण महत्त्वाचं

मित्रांनो, तुमच्या नावावर किती कर्ज आहे, हे जाणून घेणं म्हणजे तुमच्या आर्थिक भविष्याची काळजी घेणं आहे. सिबिल रिपोर्ट तुम्हाला तुमच्या कर्जाची खरी स्थिती दाखवतो आणि भविष्यात कर्ज घेण्यासाठी तयार करतो. त्यामुळे आजच तुमचा सिबिल स्कोअर तपासा आणि गरज असेल तर तो सुधारण्यासाठी पावलं उचला. आणि हो, तुमच्या मित्र-मैत्रिणींनाही याबद्दल सांगा, कारण आर्थिक जागरूकता ही सगळ्यांसाठी गरजेची आहे!

काही प्रश्न असतील तर मला कमेंट करून कळवा. मी तुम्हाला सोप्या भाषेत सगळं समजावून सांगेन. चला, आपण सगळे मिळून आपलं आर्थिक आयुष्य स्मार्ट बनवूया! 😊